Het uiterlijk van een roker

Je hoeft geen dermatoloog te zijn om te zien dat iemand rookt. Het uiterlijk van een roker gaat vaak gepaard met geel gekleurde vingers en nagels. Ook de haren van de baardstreek kunnen geel verkleurd zijn. Verder is er vaak sprake van een grauwe gezichtshuid, die doet denken aan een uitgedroogde huid, en rimpeltjes, voornamelijk rond de mond. Deze rimpeltjes zijn een gevolg van veelvuldige trekjes nemen van de sigaret. Al deze uiterlijkheden – door roken veroorzaakt – noemen we vroegtijdige huidveroudering.

Over huidveroudering

Maar hoe komen deze veranderingen nou tot stand? Om dit te begrijpen is het handig om eerst meer te weten over huidveroudering. Dit gebeurt op twee manieren: intrinsiek en extrinsiek.

Intrinsieke huidveroudering is het biologische proces van collageen- en elastineafbraak in de dermis. Dit proces treedt in werking vanaf het 25e of 30e levensjaar en is volkomen normaal. Maar er zijn er ook externe factoren die huidveroudering in de hand werken. Dit noemen we extrinsieke huidveroudering. De bekendste externe factor is UV-straling: 90% van de huidveroudering komt door de zon. Maar ook roken is een belangrijke externe factor in het ontstaan van vroegtijdige huidveroudering.

Grijze huid en verstoorde wondgenezing

Het effect van roken op de huid kunnen we grofweg onderverdelen in twee processen. Het eerste proces heeft te maken met de verminderde bloedvoorziening van rokers; nicotine zorgt ervoor dat bloedvaatjes continu vernauwd worden. Ook zorgen nicotine en koolmonoxide voor een zuurstoftekort in het bloed. Dit leidt niet alleen tot de kenmerkende grijze huid van rokers, maar ook tot een verstoorde wondgenezing.

Rimpels

Het tweede proces heeft te maken met een toegenomen vorming van vrije zuurstofradicalen in de huid, veroorzaakt door sigarettenrook. Een toename van deze moleculen leidt tot een toename van cellen (matrixmetalloproteases). Deze cellen breken collageen en elastine af, waardoor rimpels ontstaan. Daarbij worden de spieren rond de mond voortdurend gebruikt bij het inhaleren van sigarettenrook. Dit draagt bij aan typische rokerslijntjes rondom de mond.

Door roken een verhoogde kans op huidziektes

Bovenstaande processen hebben ook invloed op het ontstaan of de verergering van sommige huidziektes. Zo hebben zware rokers een zes maal verhoogde kans om hidradenitis suppurativa te ontwikkelen, een chronische ontstekingsziekte van de haarzakjes. Daarnaast is roken een sterke risicofactor bij het ontwikkelen van plaveiselcelcarcinoom, een vorm van huidkanker. Tot slot kan roken een negatief effect hebben op psoriasis, en dan voornamelijk op de subvorm pustulosis palmoplantaris.

Zorg goed voor je huid!

Roken en de huid: het is geen goede combinatie. Mijn lijfspreuk is: zorg goed voor je huid. En niet(!) roken past hier uitstekend bij. Nog zoiets: er wordt wereldwijd enorm veel geld uitgegeven aan antirimpelcosmetica, terwijl je rimpels helemaal niet kunt wegsmeren. Wat pas écht zin heeft tegen huidveroudering? Dat is stoppen met roken én zonbescherming; goed smeren met zonnebrandcrème en elke dag een dagcrème met SPF gebruiken. In de strijd tegen huidveroudering zijn geen andere maatregelen zó effectief als deze!

Op 28 maart 2019 heb ik tijdens een expertmeeting over tabakschade in de kliniek als dermatoloog een korte presentatie gegeven over de effecten van roken op de huid. Klik hier om deze terug te zien!

Literatuur

Ortiz, A., Grando, S.A. (2012). Smoking and the skin. International Journal of Dermatology.250 – 262.

Suwandy, F., Meijden, van der., W.I. (2013). Roken en de huid. Nederlands Tijdschrift voor Dermatologie en Venereologie. 666 – 671.