Lichen sclerosus is een huidaandoening die voornamelijk wordt gezien rondom de genitaliën. Toch is het geen geslachtsziekte. Wat houdt deze ontsteking van de huid in en wat kun je doen tegen lichen sclerosus? Ik geef advies.
Drs Leenarts over lichen sclerosus
In het kort
Lichen sclerosus (LS) is een plaatselijke chronische ontsteking van de huid. Het komt voornamelijk voor bij vrouwen en begint vaak rond het 45e en 60e levensjaar. Zo’n 15% van de vrouwen krijgt het al op jongere leeftijd. De huidaandoening wordt voornamelijk gezien rondom de genitaliën en kan voor verschillende lichamelijke en emotionele klachten zorgen. Ondanks dat lichen sclerosus voornamelijk rondom de genitaliën wordt gezien, is deze huidaandoening geen geslachtsziekte.
In het kort
- Lichen sclerosus is een chronische ontstekingsaandoening van de huid die voornamelijk de genitaliën en anale gebieden aantast bij zowel mannen als vrouwen.
- De naam komt uit het Latijnse woord lichen sclerosus, dat verharde plekken betekent.
- De huid voelt bij lichen sclerosus niet soepel of elastisch aan, maar heeft vaak een littekenachtige witte structuur. Meestal is de huid ook gevoelig en jeukend.
Oorzaak lichen sclerosus
Waarom lichen sclerosus precies ontstaat, is nog niet duidelijk. Mogelijk speelt erfelijkheid een rol, maar er zijn ook theorieën dat de ontsteking wordt veroorzaakt door een auto-immuunziekte huid (een foutje van het lichaam waarbij het eigen afweersysteem het lichaam aanvalt). Ook zouden hormonen een rol kunnen spelen. Zo wordt lichen sclerosus vaak gezien bij vrouwen rond de overgang. Bij jongere vrouwen/kinderen kunnen de klachten verbeteren of zelfs verdwijnen na de puberteit.
Hoe ziet lichen sclerosus eruit?
Lichen sclerosus heeft verschillende symptomen, die kunnen variëren van mild tot ernstig. Ik noem de meest voorkomende kenmerken waaraan je lichen sclerosus kunt herkennen:
- Jeuk: ernstige jeuk in het aangetaste gebied. De jeuk kan erg hinderlijk zijn, waardoor je veel gaat krabben en de huid geïrriteerd raakt.
- Gevoeligheid of pijn: sommige mensen ervaren gevoeligheid, pijn, branderigheid of irritatie
- Verdikte/verlittekende huid: in sommige gevallen kan lichen sclerosus leiden tot verdikking van de huid, vooral wanneer het onbehandeld blijft.
Bij wie komt lichen sclerosus voor?
Kinderen
Lichen sclerosus kan op iedere leeftijd voorkomen. Kinderen ervaren vaak een branderig en jeukend gevoel bij de geslachtsdelen. Het kan dan ook zeer veel pijn doen bij een toiletbezoek. Doordat kinderen dit hierdoor vaak uitstellen, kan obstipatie ontstaan.
Volwassen vrouwen
Jeukende schaamlippen? Bij vrouwen wordt lichen sclerosus voornamelijk bij de vulva (binnenste en buitenste schaamlippen tot aan de ingang van de vagina) en anus gezien. De huid voelt dan ook vaster en strakker aan. Deze aantasting kan zorgen voor zeer veel pijn rondom de vagina, ook tijdens seksueel contact. Hiernaast kunnen er ook gemakkelijk kloofjes in de huid vormen rondom de vagina.
Volwassen mannen
Bij mannen wordt lichen sclerosus waargenomen rondom de eikel. Dit is te herkennen aan bleke, glanzende plekken. De voorhuid kan door lichen sclerosus voor verstrakking en vernauwing zorgen, wat veel pijn en jeuk klachten kan geven.
Op andere delen van het lichaam
Naast de geslachtsdelen kan lichen sclerosus ook op andere delen van het lichaam voorkomen, zoals de romp. De huid is dan vaak bleek, glanzend en kan strak aanvoelen.
Wat te doen tegen lichen sclerosus?
Nu vraag je je wellicht af? Hoe kom ik van lichen sclerosus af? Bestaat er een lichen sclerosus behandeling om symptomen te verlichten en complicaties te voorkomen? Ik leg uit wat je kunt doen.
- Diagnose: raadpleeg een arts, dermatoloog of gynaecoloog als je symptomen van lichen sclerosus ervaart. Een juiste diagnose is essentieel om de juiste behandeling te krijgen.
- Topische corticosteroïden: de meest voorkomende behandeling voor lichen sclerosus is het gebruik van voorgeschreven corticosteroïd crèmes of zalven, oftewel: hormoonzalf. Deze helpen ontstekingen te verminderen, jeuk te verlichten en de huidconditie te verbeteren
- Basiszalf: het is belangrijk bij lichen sclerosus om de huid goed te verzorgen met vette zalf om de huid zo soepel mogelijk te houden. Voorbeeld hiervan is de Droge Huid Zalf.
- Zorg voor goede hygiëne: houd de aangetaste huid schoon en droog. Gebruik eventueel milde, ongeparfumeerde reinigers, zoals de Drs Leenarts Douchecrème.
- Vermijd krabben: probeer krabben of wrijven van de aangetaste huid te voorkomen, aangezien dit de klachten kan verergeren.
Tips bij lichen sclerosus
- Gebruik liever geen washandjes om je te wassen (of wees in elk geval voorzichtig) om irritatie zo veel mogelijk te voorkomen. Ik raad lauwwarm water en eventueel een milde reiniger aan.
- Een basiszalf kan naast het gebruik van een corticosteroïd zalf zorgen voor verzachting van de huid. Gebruik hiervoor een vette zalf zoals de Droge Huid Zalf, op basis van vaseline.
- Draag los katoenen ondergoed om wrijving en irritatie zo veel mogelijk te voorkomen.
- Neem contact op met de huisarts/dermatoloog voor advies op maat.
Veelgestelde vragen bij lichen sclerosus
Nee, lichen sclerosus is geen besmettelijke aandoening.
Lichen sclerosus is niet te genezen, het is namelijk een chronische huidaandoening. Wel kunnen de klachten onderdrukt worden. Bij kinderen gaan de klachten vaak over wanneer ze ouder worden. Bij volwassenen kunnen de klachten soms vanzelf weg gaan, maar deze kunnen ook langdurig aanhouden.
Ja, lichen sclerosus is een chronische huidaandoening.
Bij lichen sclerosus is de huid ontstoken, maar een ontsteking van de schaamlippen hoeft niet per se lichen sclerosus te zijn. Zo kun je ook last hebben van vulvovaginitis, dit is een ontsteking van de vagina vaak veroorzaakt door een schimmelinfectie.
Irritatie kan lichen sclerosus verergeren. Vermijd het kapot krabben van de huid en overmatige wrijving.
Lichen sclerosus is een chronische ontsteking van de huid.
De arts kan een corticosteroïdenzalf (hormoonzalf) voorschrijven om de jeuk en pijnklachten te verminderen. Hiernaast kun je gebruikmaken van een basiszalf, zoals de Droge Huid Zalf om de huid te verzorgen.
Hoewel de kans zeer klein is, kan lichen sclerosus het risico op huidkanker(plaveiselcelcarcinoom) van de vulva of penis en anus verhogen. Het is belangrijk om lichen sclerosus altijd te behandelen om het risico te verkleinen en om onder controle te blijven bij een arts.
Soms ervaren patiënten met LS vermoeidheid. Er is geen duidelijke medische verklaring voor lichen sclerosus en vermoeidheid. Heb je klachten van vermoeidheid en ben je de 35 gepasseerd? Wellicht wordt de vermoeidheid veroorzaakt door de overgang en is het goed dit met een arts te bespreken.
Meer advies van Drs Leenarts
