Een tinteling in je lip en pats-boem: een blaasje. Veel mensen kennen het gevoel van een beginnende koortslip maar al te goed. Het virus dat de boosdoener is, het Herpes Simplex, is een van de meest voorkomende virusinfecties bij de mens. Al op jonge leeftijd kun je ermee in aanraking komen. Hoe kun je een koortslip herkennen, behandelen en voorkomen? Als dermatoloog heb ik een paar handige koortslip-tips.
Drs Leenarts over de koortslip
In het kort
- Een koortslip wordt veroorzaakt door het Herpes Simplex virus.
- Je kunt een koortslip herkennen aan fragiele blaasjes op de lippen.
- Al op hele jonge leeftijd kun je in aanraking komen met het herpesvirus, maar de meeste mensen krijgen er nooit klachten van.
- Wanneer je snel, het liefst nog voordat er huidafwijkingen zijn, een antivirale crème smeert, kun je het beloop iets verkorten.
- Een lippenbalsem met spf kan soms voorkomen dat door zonblootstelling een koortslip ontstaat.
Verloop en klachten
Het virus dat een koortslip (in België koortsblaar) veroorzaakt is het Herpes Simplex virus. Kinderen worden besmet door aanraking en knuffelen met familieleden en vrienden.
Zoals veel mensen weten blijft het herpesvirus altijd aanwezig in de zenuwbaan. Dus ben je eenmaal besmet, dan draag je het virus voor altijd met je mee. Terwijl de één nooit klachten krijgt, kan het virus zich bij een ander diverse keren in het leven ‘de kop opsteken’. Dit is in het bijzonder tijdens momenten van verzwakte weerstand, zoals door stress, menstruatie, koorts en zonlicht.
Besmettelijkheid koortslip
Het herpesvirus is enorm besmettelijk en is dan ook een van de meest voorkomende virusinfecties bij de mens. Na besmetting ontstaan er blaasjes: gemiddeld na vier dagen, maar dit kan ook variëren en dus na twee tot twaalf dagen zijn. Vervolgens is de koortslip ongeveer een week lang besmettelijk voor anderen, totdat de blaasjes en korstjes helemaal zijn ingedroogd.
Koortslip en zwanger
Heb je een koortslip en ben je zwanger? Geen probleem voor de baby. Let wel op na de geboorte. Als je dan een koortslip hebt, is het wel een probleem. Een koortslip kan erg gevaarlijk zijn voor een pasgeborene!
Koortslip herkennen
Je kunt een koortslip herkennen aan een blaasje op de lippen. Vandaar de naam koortslip. Maar ook kun je zo’n herpesblaasje op je kin, neus of ooglid krijgen.
Een beginnende koortslip voel je als een tintelend, brandend, jeukerig plekje op je lippen. Hierna ontstaan er huidafwijkingen: het tintelende plekje wordt een bultje en hierna een blaasje. Het herpesblaasje is fragiel en gevuld met vocht. Na een paar dagen droogt het blaasje in en ontstaat er een korstje. Soms knapt het blaasje en kan er een pijnlijk wondje ontstaan.
Koortslip of een kinderziekte?
Bij de eerste besmetting op kinderleeftijd kunnen er, naast op de lippen, ook wondjes en blaasjes in de mondholte ontstaan. Of het een koortslip of een kinderziekte is, kan lastig te herkennen zijn. Zo veroorzaken de waterpokken en de hand-, voet- en mondziekte immers ook blaasjes.
Heeft je kind een blaasje op de lippen? Het kan een koortslip zijn, maar kan ook een kinderziekte zijn. Zie je ook vlekjes of blaasjes ergens anders op het hoofd, dan gaat het waarschijnlijk om waterpokken.
Zie je ook blaasjes ín de mond, dan kan het dus om een eerste besmetting van het herpesvirus gaan, maar ook kan de hand-, voet- en mondziekte de oorzaak zijn. In dit geval krijg je na een aantal dagen uitkomst, want bij de hand-, voet- en mondziekte ontstaan er ook blaasjes op de handen en soms ook op de voeten.
Beide virusinfecties zijn echter onschuldig als je kind ouder is dan 1 jaar. Is je kindje jonger, dan kun je altijd langs de huisarts gaan.
Behandeling koortslip
Natuurlijk wil je een koortslip vanwege de pijn en het uiterlijk graag behandelen, maar helaas is dit niet zo makkelijk. Het is vooral zaak om de koortslip met rust te laten. Zo voorkom je dat het blaasje knapt en je anderen besmet.
Wanneer je heel snel begint met het smeren van een antivirale crème (te koop bij de drogist of apotheek), het liefst nog voordat er huidafwijkingen zijn, kan je het beloop iets verkorten en verdwijnen de blaasjes dus wat sneller.
Je lippen insmeren met een lippenbalsem met spf kan soms voorkomen dat een koortslip door zonblootstelling ontstaat.
Tips bij een koortslip
- Een koortslip en zon, het is niet de beste combinatie. Bescherm je lippen daarom tegen zon met een lippenbalsem met SPF, minstens factor 15. Zonlicht onderdrukt het afweersysteem een beetje en daarom heeft het herpesvirus meer kans om terug te komen. Gek genoeg heeft zonlicht – omdat het het afweersysteem in de huid beïnvloedt – wel weer een positief effect bij bepaalde huidziekten zoals eczeem en psoriasis.
- Ga niet op kraamvisite met een koortslip! Bij pasgeboren baby’s jonger dan één maand moet je voorzichtig zijn en besmetting altijd proberen te voorkomen. Lees ook de veelgestelde vragen hieronder.
- Raak een herpesblaasje niet te veel aan. Als je het blaasje eerst met je vinger aanraakt en daarna je oog- of genitaalstreek, kan ook hier een herpesinfectie ontstaan.
- Eten en drinken kan erg pijnlijk zijn, zorg er toch voor dat je wel genoeg blijft drinken.
Veelgestelde vragen over de koortslip
Ja, baby’s kunnen beter niet in aanraking komen met het virus dat een koortslip veroorzaakt. Hun afweersysteem is namelijk nog onvoldoende ontwikkeld. Bij baby’s kunnen de gevolgen van een besmetting daarom ernstiger zijn dan bij oudere kinderen en volwassenen. Dit geldt vooral tot de leeftijd van één maand. Een besmetting op deze jonge leeftijd kan tot neurologische complicaties lijden en een baby kan er zelfs aan overlijden. Gelukkig is dit allemaal erg zeldzaam, maar hou er wel rekening mee!
Het kan dat je als moeder of vader zelf last hebt van lipblaasjes. Natuurlijk wil je voorkomen dat je baby in contact komt met het virus. Kus of knuffel je baby daarom niet en was altijd je handen voordat je je baby oppakt. Ook is het belangrijk om eet- en drinkspullen goed schoon te maken.
Heeft het (kraam)bezoek last van een koortslip, vraag hen dan later terug te komen. Komen ze toch, vraag dan of ze de baby niet willen aanraken. En laat jezelf ook niet kussen of omhelzen door iemand met een koortslip.
Kraamverzorgenden met een koortslip moeten een mondmasker en handschoenen dragen. Verder moeten ze ervoor zorgen dat goede hygiëne in stand wordt gehouden door middel van goed handen wassen.
Een moeder met een koortslip mag borstvoeding geven als zij een goede handenhygiëne in acht neemt en de huidplekjes afdekt (en eventueel een mondmasker draagt).
Als je tot de pechvogels behoort bij wie een koortslip af en toe de kop opsteekt, kun je gelukkig wel wat dingen doen om te voorkomen dat dit weer gebeurt. Zorg goed voor jezelf, eet gezond, neem genoeg rust en stel jezelf niet te veel bloot aan de zon. Bescherm je lippen met een UV-lippenbalsem.
Een koortslip duurt ongeveer één tot twee weken: eerst ontstaat het blaasje en hierna droogt dit blaasje in tot een korstje.
Een koortslip is besmettelijk totdat de blaasjes en korstjes helemaal zijn ingedroogd; dus tot er geen vocht meer uitkomt.
Een koortslip doorprikken is niet verstandig. Je verkort het genezingsproces er niet mee en daarbij loop je onnodig risico op besmetting; bij het doorprikken komt immers vocht vrij. Komt dit vocht in je oog- of genitaalstreek, dan kan ook hier een herpesinfectie ontstaan. En natuurlijk kan je anderen besmetten met het herpesvirus.
Nee, tandpasta op een koortslip helpt niet. Tandpasta is niet gemaakt om op de huid aan te brengen en doet niets voor de genezing. Ook voor andere huismiddeltjes zoals honing, azijn, ijsblokjes en knoflook is geen wetenschappelijk bewijs. Producten met zinkoxide kunnen de blaasjes wel sneller indrogen, maar hebben als nadeel dat je een wit laagje krijgt op je lip.
Op zich mag je wel zwemmen met een koortslip, maar echt prettig is het meestal niet. Ook is er door het warme zwembadwater meer kans op ontsteken en verweken van de wondjes en korstjes. Misschien een keertje overslaan dus.
Meer advies van Drs Leenarts
