Handen worden meer dan elk ander lichaamsdeel blootgesteld aan kou, water, zeep en chemicaliën. Handeczeem, dus eczeem aan de handen en tussen de vingers, is dan ook een vaak voorkomend probleem. Er zijn veel vormen van handeczeem en verschillende oorzaken. Bij elke vorm is een goede huidverzorging extreem belangrijk. Maar niets aan de hand, ik geef advies.
Drs Leenarts over handeczeem
Wat is handeczeem?
- Handeczeem is een ontstekingsreactie van de huid, die niet wordt veroorzaakt door een bacterie of schimmel.
- Het is te herkennen aan roodheid, schilfers, blaasjes, kloofjes en soms ook jeuk. De plekken zitten aan de binnenkant of buitenkant van je handen, en soms ook tussen de vingers.
- Handeczeem wordt meestal veroorzaakt door langdurige irritatie of een allergie voor een bepaalde stof.
- Bij de verzorging van handeczeem is het belangrijk om een vette handcrème zonder parfum te gebruiken.
Oorzaak eczeem handen
Voor eczeem op de handen is eigenlijk niet één oorzaak, er zijn er verschillende. En om het helemaal ingewikkeld te maken, kan er ook sprake zijn van meerdere oorzaken tegelijkertijd. Hieronder lees je vier veelvoorkomende oorzaken van eczeem op de handen.
1. Langdurige irritatie
De meest voorkomende oorzaak van handeczeem is irritatie van de huid. Water, zeep, chemicaliën, kou en warmte… Ze kunnen de huid behoorlijk irriteren en de huidbarrière aantasten, met irritatief contacteczeem als gevolg.
2. Allergie voor een bepaalde stof
Wanneer je handen in contact komen met een stof waarvoor je allergisch bent, kan er eczeem ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan een allergie voor rubber in een handschoen, nikkel in een ring, of geurstof in een handcrème.
3. Erfelijke aanleg voor eczeem
Handeczeem kan ook ontstaan bij mensen die aanleg hebben voor eczeem. Genetisch bepaald dus. Op jonge leeftijd gaat dit vaak gepaard met constitutioneel eczeem. Hier groeien de meeste kinderen overheen, maar helaas is er een grotere kans op het ontwikkelen van handeczeem op latere leeftijd.
4. Blaasjes eczeem
Spot jij blaasjes op de handen en google je meteen eczeem handen blaasjes? Blaasjes eczeem is een wat bijzondere vorm van eczeem waarbij kleine blaasjes aan de zijkanten van de vingers ontstaan. Ze jeuken vaak behoorlijk. Deze vorm, dyshidrotisch handeczeem, heeft meestal een onbekende oorzaak. Soms speelt stress een rol, maar het kan ook zijn dat de blaasjes op de vingers een gevolg zijn van schimmelinfectie aan de voeten. Altijd even laten checken dus!
Hoe herken ik handeczeem?
Bij handeczeem is de huid rood, schilferig en droog. De plekken kunnen flink jeuken en zitten op de handpalm, bovenop de handen of tussen de vingers. Ook kunnen er bultjes of blaasjes tussen de vingers ontstaan.
Op de afbeelding hieronder zie je eczeem op de handpalm en de vingertoppen.
Foto: handeczeem
Behandeling handeczeem
Wat te doen tegen eczeem op de handen? Ik deel tips bij eczeem op de handen. Bij de behandeling is het belangrijk om eerst de oorzaak van het eczeem weg te nemen. Handeczeem door stress komt vaker voor dan je denkt. Probeer de stoffen waarvoor je allergisch bent of die irritatie geven, te vermijden. Ga je gewoontes na (vaak handen wassen, insmeren met een bepaalde handcrème?) en probeer die gewoontes te veranderen. Als je denkt allergisch te zijn voor een handcrème of bodylotion, kun je zelf een allergietest doen.
Hiernaast bestaat de behandeling van eczeem handen uit twee belangrijke onderdelen: huidverzorging en medicatie.
Huidverzorging bij handeczeem
Het insmeren van de handen met neutrale, vette zalven of crèmes is echt de belangrijkste verzorging bij handeczeem. Zo wordt het herstel van de huidbarrière ondersteund en kan eczeem soms zelfs voorkomen worden. Probeer watercontact te beperken en op deze manier je handen zo min mogelijk te belasten.
Medicatie handeczeem
Wat te doen tegen eczeem op de handen? Ik adviseer vaak bij eczeem op de handen om medicijnzalven te gebruiken. Er zijn verschillende opties en het is goed om dit met je huisarts of dermatoloog te bespreken. Wanneer de behandeling met een medicijnzalf onvoldoende helpt, wordt er soms gekozen voor behandeling met lichttherapie of pillen.
Tips bij eczeem aan de handen
- Pas op met het dragen van ringen, helemaal als je last hebt van eczeem tussen de vingers. Onder een ring blijft vaak zeep en water achter, waardoor irritatie ontstaat.
- Je handen houden niet van kou, regen en wind. Draag daarom goede handschoenen.
- Wanneer je handen niet zichtbaar vuil zijn, gebruik dan handenalcohol. Klinkt misschien gek, maar handenalcohol is beter voor je handen dan water en zeep.
- Draag schoonmaakhandschoenen tijdens het schoonmaken. Zeep droogt de huid uit.
- Droog je handen goed af na het wassen.
- Gebruik een vette, neutrale crème of zalf voor eczeem op je handen. Smeer deze zo vaak mogelijk, ook op de plekken waar geen eczeem zit. Om de natuurlijke huidbarrière te herstellen, heb ik een crème voor droge handen ontwikkeld. In mijn Handcrème zit 5% ureum.
Veelgestelde vragen over handeczeem
Inderdaad, als je langdurig elke dag op dezelfde plek hormoonzalf smeert, wordt de huid daar dunner. Om dat te voorkomen adviseren dermatologen eigenlijk altijd om de hormoonzalf slechts een aantal vaste dagen per week te smeren. Soms in combinatie met andere medicijnzalven.
Hormoonzalven hebben een slechte reputatie, waarschijnlijk vanwege het woord hormoon. Het gaat hier echter niet om geslachtshormonen. Hormoonzalven of corticosteroïden zijn afgeleid van een stof die van nature in de bijnier geproduceerd wordt. Hormoonzalven bestaan al heel erg lang. We weten dus precies welke bijwerkingen er zijn en hoe deze te voorkomen zijn.
Dit kan getest worden bij een dermatoloog, maar ook kun je zelf een thuistest doen: de ROAT test.
Het effect van soda (natriumbicarbonaat) op eczeem of een droge huid is niet echt goed wetenschappelijk onderzocht. De pH-waarde van onze huid is ongeveer 7 en is dus lichtelijk zuur. De pH-waarde van soda is 8. Dus je zou verwachten dat dit een slecht effect heeft op de huid. Toch zijn er aanwijzingen dat baking soda in water ook een goed effect kan hebben op de droge huid (referentie).
Dan is er ook huishoudsoda (natriumcarbonaat) waarvan in het verleden vaak geadviseerd werd om wondjes hierin te weken, als desinfectie. In de nieuwe richtlijn voor behandeling van acute wonden van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde worden sodabadjes of biotexbadjes ontraden, omdat ze de kans op infectie vergroten, de wondgenezing vertragen en belastend zijn.
Nee, kloven in handen zijn niet het gevolg van vitaminetekort. Kloven zijn scheurtjes in de huid, die ontstaan door droogte en bij bepaalde vormen van eczeem.
Nee, dyshidrotisch eczeem is absoluut niet besmettelijk. Ook andere vormen van handeczeem zijn niet besmettelijk.
Meer advies van Drs Leenarts
