Clownseczeem, een naam die bijna speels klinkt, maar in werkelijkheid behoorlijk vervelend kan zijn. Deze huiduitslag rond de mond veroorzaakt rode bultjes, soms zelfs puistjes en schilfering. In ernstige gevallen verschijnen er ook rode bultjes rondom de ogen (dermatitis peri-orbalitis). Vooral jonge vrouwen hebben er last van, maar het komt ook voor bij kinderen en tieners van beide geslachten. Bij volwassen mannen komt het bijna nooit voor. Wat is clownseczeem precies, hoe herken je het en – belangrijker nog – hoe kom je ervan af?

Wat is clownseczeem?

Clownseczeem begint vaak als een uitslag naast de neus en verspreidt zich richting de mond. Meestal blijft het gebied direct rond je lippen vrij, je ziet dus een randje gezonde huid rondom de lippen. Rondom dit randje verkleurt de huid rood. Soms kan de uitslag ook asymmetrisch zijn en zich verder verspreiden, bijvoorbeeld naar het voorhoofd of de huid rond de ogen. Bij een donkerdere huid kan clownseczeem een korrelige, gele uitstraling hebben. Dit wordt de granulomateuze variant genoemd, en die komt vaker voor bij kinderen. Clownseczeem veroorzaakt vaak jeuk of een branderig gevoel, en dat kan verergeren door contact met water, zeep of zelfs zonlicht.

Hoe herken je clownseczeem?

Clownseczeem herken je aan de rode bultjes die zich vooral rond de mond bevinden. Soms lijken de symptomen op rosacea of acne. Toch is er een duidelijk verschil. Rosacea bevindt zich meestal in het midden van het gezicht en heeft geen voorkeur voor de mondstreek. Acne ziet er anders uit: bij acne zie je vaak mee-eters en cysten – iets wat bij clownseczeem juist ontbreekt. Verwar clownseczeem zoals eerder gezegd niet met eczeem.

Wat veroorzaakt clownseczeem?

De belangrijkste veroorzaker van clownseczeem is het gebruik van lokale corticosteroïden (hormoonzalf). Dit middel wordt vaak voorgeschreven voor huidaandoeningen zoals eczeem, maar bij langdurig gebruik kan het juist clownseczeem veroorzaken. Naast hormoonzalven kunnen ook cosmetica, tandpasta’s met irriterende stoffen en zware make-up bijdragen aan het ontstaan van clownseczeem. De oorzaak van de granulomateuze vorm, die bij de donkere (kinder)huid voorkomt, is nog onduidelijk. Verder wordt soms gedacht dat infecties met bacteriën, mijten of gisten een rol spelen, maar dit is nog niet bewezen.

Clownseczeem: hoe kom je ervan af?

1. Stop met corticosteroïden
Als hormoonzalf de oorzaak is, dan is de eerste stap simpelweg: stoppen. Maar let op, het stoppen kan de klachten eerst verergeren voordat verbetering zichtbaar is. Overleg daarom altijd met je huisarts of dermatoloog over het afbouwen van deze zalf. Het proces kan worden ondersteund met een verzorgende crème, die helpt om de huid te kalmeren zonder actieve werkzame stoffen.

2. Vermijd irriterende cosmetica
Gebruik tijdelijk geen make-up, nachtcrèmes of andere zware cosmetica. Deze kunnen de huid verder irriteren en het herstel vertragen. Voor milde gevallen kan een simpele, hydraterende crème vaak al helpen om de huidbarrière te versterken en herstel te bevorderen.

3. Gebruik anti-inflammatoire crèmes of antibiotica
Bij matige tot ernstige gevallen van clownseczeem kunnen crèmes met een ontstekingsremmende werking, zoals metronidazol of erytromycine, verlichting bieden. In hardnekkige gevallen kan de arts orale antibiotica zoals tetracyclinen voorschrijven, die naast antibacteriële ook ontstekingsremmende eigenschappen hebben.

4. Geduld en nazorg
Herstel van clownseczeem kan weken tot zelfs enkele maanden duren. Soms wordt gekozen voor zinkzalf vanwege de kalmerende werking, hoewel dit geen standaardbehandeling is. Bescherm de huid intussen goed tegen de zon met een zonnebrandcrème, want uv-straling kan de klachten verergeren en zelfs tot pigmentvlekjes leiden.

Kan clownseczeem vanzelf overgaan?

Ja, clownseczeem kan vaak vanzelf genezen zodra je stopt met het gebruik van producten die de uitslag veroorzaken, zoals hormoonzalven of zware cosmetica. Houd er rekening mee dat de klachten bij het stoppen van corticosteroïden tijdelijk kunnen verergeren voordat de huid zich herstelt. Het gebruik van een neutrale crème kan hierbij helpen om de huid te verzachten en herstellen.

Tips bij clownseczeem

• Bescherm je huid tegen de zon – Zorg voor een goede SPF om vlekjes en littekens te voorkomen.
• Gebruik milde producten – Denk aan de 2 in 1 Facewash, Dagcrème SPF30.
• Laat de huid met rust – Krab of peuter niet aan de plekjes. Dit kan littekens veroorzaken en zelfs leiden tot infecties
• Wees geduldig – Clownseczeem is vaak een langdurig proces. Ondersteun de huid met kalmerende producten en geef het de tijd om te herstellen.

Samenvatting

Clownseczeem is een vervelende, maar vaak goed te behandelen huidaandoening. Het vermijden van irriterende producten, zoals hormoonzalven en zware cosmetica, speelt een belangrijke rol in het herstel. Zorg voor een goede huidverzorging en bescherming tegen de zon, en geef de huid de tijd om te herstellen. Met de juiste aanpak en geduld krijg je je huid weer in balans.

Veelgestelde vragen over clownseczeem