Waarom onze huid verbrandt

De oorzaak van zonnebrand is dat de huid een te hoge dosis uv-straling opneemt. De huid kan een bepaalde hoeveelheid straling hebben totdat die rood wordt. Deze hoeveelheid straling die de huid kan opnemen voordat die verbrandt, wordt aangegeven met een Minimale Erytheem Dosis (MED).¹ Erytheem is vaktaal voor roodheid van de huid. Eigenlijk staat dit voor de tijd die je onbeschermd in de zon kan doorbrengen, zonder te verbranden. Dit verschilt natuurlijk per persoon, want de een heeft een ander huidtype dan de ander. Hoe donkerder de huid, hoe meer zonlicht je onbeschermd kunt verdragen, hoe hoger de MED.

Hoeveel uv-straling de huid opneemt

Uv-straling en de ozonlaag
Er zijn verschillende omgevingsfactoren die invloed hebben op de hoeveelheid uv-straling die wordt opgenomen door de huid.² De belangrijkste is de ozonlaag, die bescherming biedt tegen de schadelijke straling van de zon. Echter, de dikte van de ozonlaag is sinds de jaren ‘80 afgenomen, met als gevolg een toegenomen uv-straling.

UVA wordt bijna volledig doorgelaten door de ozonlaag en is daarmee de grootste vorm van uv-straling die de mens bereikt. UVB komt voor 10% door deze barrière en UVC wordt volledig door de ozonlaag geabsorbeerd, dus deze straling bereikt de aarde niet. Hoeveel bescherming de ozonlaag precies biedt, is ook afhankelijk van de locatie op aarde, de tijd van het jaar en de afstand tot de evenaar.²

Bewolking
Als het bewolkt is, betekent dit niet dat er geen straling is.³ Wellicht is dit minder dan bij een strakblauwe lucht, maar bij een halve bewolking wordt er nog steeds 73% uv-straling doorgelaten. Hoeveel uv-licht in het zonlicht de aarde bereikt, wordt gemeten met zonkracht. Op de website van het KNMI kun je de huidige zonkracht bekijken.

Schaduw en glas
Ook schaduw en glas worden vaak ten onrechte beschouwd als veilig, maar onderzoek laat zien dat dit absoluut geen vervanger is voor andere bescherming tegen de zon.^3,4 Door reflectie in de omgeving – bijvoorbeeld zand, glas of metaal – wordt de stralingshoeveelheid versterkt en daardoor extra opgenomen door de huid.²

UVA & UVB

De diverse vormen van UV-straling hebben verschillende invloeden op de huid. UVA is de – wetenschappelijk bewezen – grote boosdoener voor het veroorzaken van huidveroudering. De straling bereikt de diepere huidlagen, maakt de huid dunner en beschadigt het DNA. De ‘snelle’ bruine kleur die je vaak ziet na een dagje bakken komt dan ook hierdoor.⁵ In zonnebanken bij salons en zonnestudio’s wordt alleen gebruik gemaakt van UVA. Glas en kleding bieden helaas niet genoeg bescherming tegen UVA.²

UVB is de andere stralingsvorm die de huid kan bereiken, maar in mindere mate dan UVA.⁴ UVB dringt alleen door in de oppervlakkige huidlagen en werkt trager dan UVA. Het veroorzaakt voornamelijk de verbranding van de huid, waardoor je roodheid, jeuk en pijn ervaart. UVB maakt de huid juist dikker en zorgt op de lange termijn voor een tintje. In tegenstelling tot UVA gaat het niet door glas heen.⁴ Zowel UVA als UVB spelen een rol in het ontstaan van huidkanker.

Je huid beschermen: zo werkt SPF

Om je huid tegen uv-straling te beschermen, kan je een crème met SPF (Sun Protection Factor) smeren. Maar hoe werkt SPF? Een product met SPF bevat zonnefilters. Bij zowel organische als minerale filters worden de uv-stralen weerkaatst van de huid en geabsorbeerd in de bovenste laag van de huid. Hoe hoger de factor, hoe beter het product bescherming biedt tegen uv-straling.

SPF 15, 30 of 50, welke factor zonnebrand?

Welke factor zonnebrand moet je daadwerkelijk gebruiken om jouw huid goed te kunnen beschermen tegen de zon? SPF 15 geeft 93% bescherming tegen UVB-stralingen, SPF 30 geeft 97% bescherming en bij SPF 50 is dit 98%.¹ Daarom wordt geadviseerd om minimaal een SPF 30 te gebruiken voor een goede zonbescherming.

Factor 30 of 50?

Allereerst: realiseer je dat geen enkele factor voor 100% bescherming biedt tegen de zon. Dermatologen adviseren voor dagelijks gebruik een Sun Protection Factor vanaf SPF15 te smeren. Voor vrije tijd en op vakantie een SPF30 of 50. Factor 30 beschermt 97% en factor 50 voor 98%. Omdat het verschil tussen factor 30 en 50 zo klein is, adviseren Nederlandse dermatologen factor 30. Want met een hogere beschermingsfactor denken mensen vaak dat ze niets meer kan overkomen. Ze zijn daardoor geneigd langer in de zon te blijven liggen of zich minder vaak in te smeren. En het allerbelangrijkste is dat je vaak genoeg én voldoende crème smeert. Want door wrijving, zweten of zwemmen wordt de factor na twee uur alweer minder. Mijn advies? Herhaal het insmeren sowieso iedere twee à drie uur. Ook als je al een kleurtje hebt: gewoon blijven smeren.

Mijn advies: smeer een zonnebrand met SPF30 of SPF50. Doe dit een half uur voordat je naar buiten gaat en herhaal dit iedere 2-3 uur. Ook als je al een bruin kleurtje hebt, gewoon blijven smeren! Zelf heb ik onderzoek gedaan naar het smeergedrag van Nederlanders, dit lees je hier.

Literatuur

1. Rai, R., & Srinivas, C. (2008). Photoprotection. Indian Journal of Dermatology, Venereology and Leprology, 73, 73-79.
2. Santana, T., Robles, M., Aparecida, C., Kaneko, T., & Rolim, A. (2011). Ultraviolet radiation protection: current available resources in photoprotection. Anais Brasileiros de Dermatologia, 86, 732-742.
3. Jansen, R., Wang, S., Burnett, M., Osterwalder, U., & Lim, H. (2013). Photoprotection: Part 1. Photoprotection by naturally occurring, physical, and systemic agents. Journal of the American Academy of Dermatology, 69, 853.1-853.12.
4. Battie, C., & Verschoore, M. (2012). Cutaneous solar ultraviolet exposure and clinical aspects of photodamage. Indian J Dermatol Venereol Leprol, 78(1), 9-14.
5. Battie, C., Jitsukawa, S., Bernerd, F., Del Bino, S., Marionnet, C., & Verschoore, M. (2014). New insights in photoaging, UVA induced damage and skin types. Experimental Dermatology, 23(1).