Hoe werkt een zelfbruiner?

Gezond bruin worden? Dan is een zelfbruiner een verstandige optie. Op een verbrande huid zit tenslotte niemand te wachten. De werkzame stof in zelfbruiners is DHA (dihydroxyacetone); een kunstmatige suiker. DHA reageert met de eiwitten in de bovenste laag van de huid, die bestaat uit dode huidcellen. Het resultaat van deze reactie is een bruine kleur. De uiteindelijke kleur is afhankelijk van de concentratie DHA; hoe meer DHA, hoe donkerder het resultaat.

1. De reactie is meestal al na 1 uur zichtbaar, maar gaat door tot 8-24 uur na aanbrengen

Voordat je een zelfbruiner aanbrengt, is het belangrijk om je huid goed schoon te maken. Restjes bodycrème of huidolie kunnen ervoor zorgen dat de zelfbruiner gaat vlekken of minder goed effect geeft. Ook kan het prettig zijn om je huid te scrubben. Vergeet dan vooral de dikke, droge huid op de ellebogen, knieen, polsen en enkels niet. Zo voorkom je dat op deze plekken te veel reactie ontstaat en dus een té bruine kleur.

2. Verschillende soorten en maten

Zelfbruiners bestaan er in veel verschillende soorten en maten. Zo heb je druppeltjes die je zelf kunt mengen met, bijvoorbeeld, je dagcrème. Maar je hebt ook crèmes of foamers die je zo op je lichaam aanbrengt. Mocht je voor ‘zelfmenging’ gaan, maak dan zoveel je nodig hebt voor die keer smeren: het is niet bevorderlijk voor je product om vooruit te mengen en lange tijd te bewaren. Zowel voor de druppels als voor de crèmes geldt trouwens dat er vaak parfum in zit, omdat de ingrediënten van zelfbruiners niet zo lekker ruiken. En dan is er nog de vraag: is de zonnebank slecht voor de huid? Ja! Je kunt wanneer je een kleurtje wilt beter voor een zelfbruiner gaan.

Qua aanbrengen heb je ook nog verschillende varianten. Als je nog niet zo ervaren bent, ga dan voor een crème of foamer met kleurstof, zodat je ziet waar je bent geweest. Deze kleur trekt weer weg en helpt je de egale bruine kleur te creëren. Als je een zelfbruiner professional bent, zou je ook een spray kunnen kiezen. In ieder geval is het raadzaam je handen goed te wassen na het aanbrengen of een handschoen te gebruiken. De meeste crèmes moeten een paar uur intrekken en geven tijdens die periode af. Lees hiervoor de bijsluiter en wees niet te ongeduldig. Op hoge temperatuur was je schijnbaar de vlekken uit je kleding, maar zul je net zien, je lievelingsjurk verpest door een vlek. Wil je niet. Geduld is een schone zaak is dus letterlijk van toepassing.

3. Een zelfbruiner gebruiken is altijd veiliger dan bruinen door de zon

FEIT. Zoals gezegd heet het stofje dat ervoor zorgt dat je verkleurt ‘DHA’. Er zijn mensen die twijfelen aan de veiligheid van dit ingrediënt. Maar 1 ding is zeker: bruinen door de zon, uv-straling dus, (of zonnebank) vergroot de kans op huidkanker en beschadigt de huid, terwijl rond DHA geen enkele wetenschappelijk bewezen gevaren bekend zijn. Wil je een kleurtje, is het dus veiliger om zelfbruiner te gebruiken dan in de zon te bakken of onder de zonnebank te gaan. Heb je een gevoelige huid? Dan zou je allergisch kunnen zijn voor een van de bestanddelen van een zelfbruiner. Test de zelfbruiner voor gebruik op een klein plekje op de huid. 

4. Het is beter om een natuurlijke zelfbruiner te kiezen

FABEL. Net zoals bij alle andere claims op huidverzorgingsproducten; ‘natuurlijk’ zegt niks over de kwaliteit. In dit geval zou het betekenen dat DHA uit natuurlijke ingrediënten is gemaakt maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat dit veiliger of beter zou zijn dan DHA van niet-natuurlijke oorsprong. Kies vooral een product dat je fijn vindt en dat (bij jou) een mooie kleur geeft.

5. Als je zelfbruiner smeert, kun je niet verbranden

FABEL! Pas op. Een zelfbruiner is geen zonnebrandcrème! Sommige zelfbruiners hebben een SPF (factor) maar deze zou je dan elke paar uur opnieuw moeten aanbrengen waarmee je veel te veel zelfbruiner gaat smeren. Ook biedt de bruine kleur die je huid heeft na gebruik van een zelfbruiner geen zonbescherming! Dus blijft het belangrijk om je huid gewoon met zonnebrandcrème SPF30 te beschermen en het insmeren regelmatig te herhalen. Ik deed in 2017 een onderzoek naar zonverbranding en de uitkomst was best verrassend. Wist je dat de meeste verbrandingen plaatsvinden tijdens dagelijkse activiteiten zoals fietsen of spelen in een speeltuin? Smeer je dus ook in als je niet naar het strand gaat!

6. Test altijd op een klein stukje huid voordat je je hele lichaam insmeert met zelfbruiner

TIP. Tja, dit is wel een handige tip. Je weet immers niet hoeveel procent DHA voor jouw huidtype geschikt is, daarnaast zou je kunnen reageren op ingrediënten zoals parfum en alcohol die vaak in zelfbruiners zitten. Probeer dus eerst de crème uit, bijvoorbeeld achter je oor of aan de binnenkant van je bovenarm.

7. Als je zwanger bent, mag je geen zelfbruiners gebruiken

Als het gaat om de veiligheid van je baby, dan lijkt het in ieder geval geen enkel probleem om zelfbruiners te gebruiken. DHA blijft in de bovenste huidlaag en komt dus niet bij het ongeboren kind. Toch is er af en toe twijfel over of dit niet toch gebeurt. Blijft een lastige kwestie. Meer over de huid als je zwanger bent, lees je overigens op mijn adviespagina de huid en zwangerschap.

8. Gebruik geen olie als je zelfbruiners gebruikt

FEIT. Het is heel belangrijk om je huid soepel en vet te houden, waardoor je de bruine kleur behoudt. DHA lost op in olie, dus gebruik geen product op oliebasis. Je begrijpt: dan verdwijnt de kleur. Je kunt wel de huid hydrateren met een verzorgende crème op waterbasis zoals de Drs Leenarts Body crème.

9. Zelfbruiners en laseren gaan niet goed samen

FEIT. Je vergroot het risico op blaren en verbranding door de laser. Dit komt doordat laserlicht reageert op de kleur van je haartjes. Als je huid donkerder is gemaakt door zelfbruiners, trekt dit extra licht van de laser aan. Hierdoor wordt er meer laserenergie geabsorbeerd door de opperhuid in plaats van in de basis van het haarzakje. Dit veroorzaakt een verhoogd risico op blaren en verbranding.

10. Nuttig je insmeer-tijd doorkomen? Check meteen je moedervlekken!

TIP. Aangezien het belangrijk is je zelfbruiningscrème gelijkmatig aan te brengen, neem je hier waarschijnlijk rustig de tijd voor. Bovendien laat je de zelfbruiner meestal ruimte tijd intrekken. Een uitgelezen kans om in de tussentijd je lichaam te checken op moedervlekken. Gebruik hiervoor de ABCDE-methode en vergeet plekjes tussen tenen en vingers of op je voetzolen niet. Toch de zon in? Lees mijn tips over zonnebrand insmeren.

Mijn advies?

Liever smeer je geen producten met irriterende ingrediënten zoals parfum op je huid en blijf je sowieso uit de zon. Maar ja, de zon is heerlijk, geeft energie en is een bron van vitamine D en een zongebruinde kleur is nou eenmaal iets waar veel mensen blij van worden. Zelfbruiners bieden in dat geval een prima alternatief, zolang je ze gebruikt in combinatie met goede zonbescherming met minimaal SPF30, huidverzorging en aftersun met antioxidanten. En die mensen met een écht gevoelig huidje? Probeer de crème eerst op een klein stukje huid en gebruik hem alleen bij hoge uitzondering (een huwelijk in maart bijvoorbeeld), zodat je geen verdere contactallergieën opbouwt.

Wat de beste zelfbruiner is? Ik heb geen voorkeur voor specifieke merken en denk dat je zelf kunt uitproberen wat werkt. Wel adviseer ik om altijd naar de ingrediënten en het percentage DHA te kijken. Hoe bleker de huid, hoe lager het percentage zou moeten zijn.